Autori:
Ljiljana Kulić – Medicinski fakultet Univerzitet u Prištini – Kosovska Mitrovica, Republika Srbija
Vesna Krstović Spremo – Univerzitet u Istočnom Sarajevu, Medicinski fakultet Foča, Bosna i Hercegovina
Jovica Jovanović – Institut za medicinu rada, Medicinski fakultet Univerziteta u Nišu, Republika Srbija
Milivoje Galjak – Medicinski fakultet Univerzitet u Prištini – Kosovska Mitrovica, Republika Srbija
Oliver Bojčeski – Dom zdravlja, Regionalni centar za sportsku medicinu, Struga, Republika Severna Makedonija
Jovana Jovanović – Institut za medicinu rada, Medicinski fakultet Univerziteta u Nišu, Republika Srbija
Arterijska hipertenzija je široko rasprostranjena bolest koja se javlja kod oko 50% svih obolelih od kardiovaskularnih bolesti i najčešći je uzrok smrti kod ¼ do ½ obolelih. Kardiovaskularne bolesti su vodeći uzrok obolevanja i umiranja u svetu. Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije, procenjuje se da u svetu 46% odraslih uzrasta od 30-79 godina ne zna da ima hipertenziju, a samo je kod 42% dijagnostikovana i lečena. Hipertenzija se javlja kod radno aktivnog stanovništva na pojedinim poslovima, sa akcentom na teškim i stresnim poslovima.
Uvod/cilj
Arterijska hipertenzija je česta kako u opštoj populaciji, tako i kod proizvodnih radnika, naročito onih koji rade na poslovima u specijalnim uslovima rada. Cilj ovog rada je da se analizira učestalost javljanja i karakteristike arterijske hipertenzije kod rudara jamskog kopa u odnosu na fizičke radnike.
Metode
U studiju preseka uključeno je 321 rudar Rudnika „Lece“ (Srbija) i 150 fizičkih radnika koji nikada nisu radili u jamskom kopu. Dobijeni rezultati su analizirani u odnosu na vrstu i težinu arterijske hipertenzije i godine starosti ispitanika. U cilju postavljanja dijagnoze hipertenzije urađen je klinički pregled. U statističkoj analizi podataka korišćen je hi kvadrat test.
Rezultati
Arterijska hipertenzija je značajno (p˂0,001) češće bila prisutna kod rudara (35,2%) nego fizičkih radnika (14,5%). Najmanje 95% ispitanika obe ispitivane grupe je imalo primarnu hipertenziju. Učestalost hipertenzije raste sa godinama starosti kod obe ispitivane grupe i bila je najveća u uzrastu 46-55 godina. Nije bilo značajne razlike između ispitivanih grupa u odnosu na učestalost hipertenzije po uzrasnim grupama, mada su rudari u najstarijem uzrastu češće imali umerenu (31,5%) i tešku hipertenziju (13,0%) nego fizički radnici (28,6% i 7,1%).
Zaključak
Češće javljanje hipertenzije, kao i predominacija umerene i teške hipertenzije, kod rudara u odnosu na fizičke radnike, upućuje na mogućnost da radni uslovi utiču na nastanak ovog oboljenja.
