Istraživanje predstavljeno danas na ACNAP 2023, naučnom kongresu Evropskog društva za kardiologiju (ESC), ukazuje da su pacijenti koji doživljavaju nisko raspoloženje tokom implantacije srčanog uređaja skloniji prestanku uzimanja svojih lekova za srce u poređenju sa onima koji nemaju depresiju.
Istraživač, gospodin Ole Skov, koji se bavi kardiološkom psihologijom na Univerzitetu Južna Danska, Odense, Danska, istakao je važnost pridržavanja terapiji. On je naglasio da lekovi igraju ključnu ulogu u kontrolisanju simptoma i sprečavanju daljih srčanih problema. Posebno je istakao da pacijenti sa implantabilnim kardioverterom defibrilatorom (ICD) i osećanjima depresije ili anksioznosti treba podržati da otvoreno komuniciraju o svojim brigama, mislima i osećanjima sa zdravstvenim stručnjacima. Ovi stručnjaci će imati mogućnost da pažljivo procene situaciju i predlože najbolji pristup, uključujući opciju konsultacije sa psihologom ili primenu drugih odgovarajućih mera.
Implantacija ICD-a preporučuje se ljudima sa visokim rizikom od ozbiljne aritmije i onima koji su pretrpeli nagli srčani zastoj. Procenjuje se da je oko jedna petina pacijenata sa ICD-om suočena sa depresijom ili anksioznošću. Oba ova aspekta mentalnog zdravlja povezana su sa povećanim rizikom smrtnosti kod osoba koje imaju ICD. Većina osoba sa ICD-om dobija lekove za kontrolisanje svojih srčanih problema. Izostanak uzimanja ovih lekova povećava rizik od komplikacija i smrti, stoga je od suštinskog značaja prepoznati pacijente koji mogu prestati sa terapijom kako bi se preduzele potrebne mere podrške.
Ovo istraživanje je imalo za cilj da utvrdi da li postoji veza između anksioznosti i depresije u periodu implantacije ICD-a i pridržavanja terapiji godinu dana nakon što su pacijenti dobili uređaj. Studija je bila sekundarna analiza rezultata randomiziranog kontrolisanog ispitivanja ACQUIRE-ICD eHealth intervencije. U okviru ovog ispitivanja, pacijenti su regrutovani iz svih šest centara za implantaciju u Danskoj. Od ukupno 478 pacijenata koji su bili deo ispitivanja i koji su imali ICD ili ICD sa terapijom kardijalne resinhronizacije (CRT-D), njih 433 (91%) je uzimalo najmanje jedan lek za srce tokom implantacije uređaja. Ovi lekovi su uključivali beta-blokatore, ACE inhibitore, statine i diuretike. Među ovih 433 pacijenta, njih 322 (74%) je popunilo procene pridržavanja terapiji kako na početku, odnosno tokom implantacije, tako i 12 meseci nakon implantacije, i ti pacijenti su uključeni u analize koje su sprovedene.
Da bi se utvrdilo koliko se pacijenti pridržavaju terapije, koristila se Skala pridržavanja terapije prema Morisky (MMAS), koja je ocenjivala pridržavanje na skali od 0 do 8. Pridržavanje je bilo klasifikovano kao nisko (ocene ispod 6), srednje (ocene od 6 do manje od 8) i visoko (ocena 8). Početni stepen depresije i anksioznosti procenjivan je koristeći Upitnik o zdravlju pacijenta 9 (PHQ-9), sa mogućim ocenama u rasponu od 0 do 27, i Skalu generalizovane anksioznosti (GAD-7), sa mogućim ocenama od 0 do 21. Više ocene na ovim skalama ukazivale su na veći broj simptoma. Obe ove ocene su tretirane kao kontinuirane merne vrednosti, a pacijenti nisu bili svrstavani u kategoriju depresivnih/nisu depresivni ili anksioznih/nisu anksiozni.
Prosečna starost učesnika istraživanja iznosila je 60 godina, a 84% njih su bili muškarci. Na početku istraživanja, pridržavanje terapiji je generalno bilo na srednjem do visokom nivou (6,8% nisko pridržavanje, 40,1% srednje pridržavanje, 53,1% visoko pridržavanje), sa prosečnom ocenom MMAS od 7,31. Nakon perioda od 12 meseci, pridržavanje terapiji se kretalo u sličnim okvirima (8,1% nisko pridržavanje, 37,3% srednje pridržavanje, 54,6% visoko pridržavanje), uz prosečnu ocenu MMAS od 7,33.
Istraživači su analizirali povezanost između ocena mentalnog zdravlja i pridržavanja terapije nakon prilagođavanja početne ocene MMAS, pola, grupe za intervenciju u ispitivanju, ozbiljnosti zatajenja srca i centra implantacije. Ocene depresije na početku su bile negativno povezane sa pridržavanjem terapije nakon 12 meseci (p=0,02). Povezanost sa anksioznošću nije bila statistički značajna.
Gospodin Skov je istakao da je za pacijente sa većim nivoom simptoma depresije u vreme implantacije ICD-a manja verovatnoća da će uzimati svoje lekove godinu dana kasnije. Efekat depresije je bio statistički značajan, ali mali, što nije iznenađujuće s obzirom na složenost i mnogobrojne faktore koji utiču na pridržavanje terapije. Ovi rezultati ističu važnost razmatranja psihičkog statusa osoba koje primaju ICD. Oni sa simptomima depresije prilikom implantacije mogu biti podložni prekidu uzimanja srčanih lekova, čak i ako ih uzimaju na početku, i moguće je da će im biti potrebna dodatna podrška.
